Mediation: de visie van waaruit wij werken

Mediation ALGEMEEN

Overal waar mensen samen zijn of samen werken, ontstaat ook spanning. Soms kunnen die met een goed gesprek worden opgelost, soms lukt dat niet en verergert de situatie zich. Verhoudingen komen onder druk te staan, de communicatie wordt steeds moeizamer en er ontstaan geleidelijk gevoelens van je niet gezien of gehoord voelen, van machteloosheid of van moedeloosheid. Het aantal keuzes dat je hebt, lijkt ook steeds kleiner te worden: kunnen we wel met elkaar verder, hoe lang houd ik dit uit, welke opties heb ik nog? Een vraag die in een conflictsituatie ook onmiddellijk opdoemt, is: wie heeft hieraan schuld? En bijna altijd geven betrokkenen elkaar de schuld wat de gesprekken - als die er tenminste nog zijn - steeds verwijtender maakt.

Vertrouwen

Mediation kan helpen de impasse die een conflict of botsing vaak met zich meebrengt, te doorbreken. De kans dat dat lukt en ook echt tot een verbetering van de verstandhouding leidt, is naar onze overtuiging afhankelijk van het vertrouwen dat de mediator bij de twee (of meer) betrokkenen heeft weten op te bouwen. In de mediations zoals wij die uitvoeren, proberen we de verhalen van beide betrokkenen zo goed mogelijk te horen en willen we begrijpen hoe het voor ieder van hen voelt. Onze ervaring is dat een conflict het zicht op de positieve kern van de ander volledig vertroebelt. Als wij als mediator die positieve kant ook niet kunnen zien (omdat we alleen maar het negatieve gedrag naar elkaar zien), heeft mediation weinig zin want hoe zouden wij dan weer een verstandhouding kunnen helpen opbouwen waarvan wederzijds begrip en waardering de pijlers zijn? Voor ons betekent neutraliteit dan ook vooral dat we ons betrokken voelen bij beide betrokkenen en dat we samen met die betrokkenen naar ruimte zoeken voor positieve ervaringen en voor de positieve kern die ieder in zich heeft.

Aparte intake

Voor sommige mediators is het vloeken in de mediationkerk, voor ons is het een essentieel onderdeel van onze trajecten: een apart gesprek met beide betrokkenen. Wij willen graag het verhaal horen vanuit het perspectief van een ieder, zonder dat daarbij de andere betrokkene als ‘stoorzender’ aanwezig is. Je deelt nu eenmaal gemakkelijker je verhaal en de emotionele impact ervan met iemand die buiten het conflict staat en die moeite doet zich in je situatie te verplaatsen zonder je gedrag te veroordelen of je emoties niet serieus te nemen. Als de mediator met beide betrokkenen apart spreekt, begrijpt hij of zij hoe het voor ieder van hen is en is geweest en kan hij of zij zich in de gezamenlijke gesprekken erop richten dat ze elkaars gedrag en emoties beter gaan begrijpen. Als betrokkenen zich tijdens een spannend mediationgesprek ook nog de vraag moeten stellen, waar de mediator eigenlijk staat en of die wel goed begrijpt wat er werkelijk speelt, vraag je veel van betrokkenen. Als de mediator in de aparte gesprekken bij beide betrokkenen vertrouwen heeft opgebouwd, voelt het voor beide betrokkenen veiliger om uit te spreken wat hen bezighoudt en dwars zit en kan de mediator zich concentreren op het zoeken naar kansen elkaar beter te begrijpen en het vinden van bouwstenen van een positief verhaal van samen werken, samen leven, etc.

Energievraag

Als betrokkenen na de aparte intakes voor het eerst onder begeleiding van de mediator met elkaar in gesprek gaan, komt op een gegeven moment een belangrijke vraag: kunnen beiden de keuze maken - na gehoord en emotioneel begrepen te zijn - om denkbeeldig een punt te zetten achter het negatieve verhaal en energie te steken in het opbouwen van een positief verhaal?

In onze praktijk noemen wij deze vraag de energievraag omdat je als mediator wil weten of het betrokkenen nog lukt om zich los te maken van de greep die het negatieve conflictverhaal op hen heeft of dat het daarvoor te laat is. Soms is er simpelweg te veel gebeurd en is de beschadiging (soms aan beide kanten) te groot om de energie voor het opbouwen van iets positievers nog aan te boren. Soms echter ontstaat er een stuk meer begrip voor het perspectief, de emoties, de werkelijkheid van de ander en kiezen betrokkenen ervoor in ieder geval een poging te doen gezamenlijk weer iets positiefs op te bouwen.

Twee routes

Het antwoord van de betrokkenen op de energievraag bepaalt het vervolg van de mediation. Er zijn twee mogelijkheden:

• als het antwoord ‘ja’ is, gaan wij op zoek naar wat wél werkt tussen de beide betrokkenen.

• is het antwoord ‘nee’, dan betekent dat dat beide betrokkenen niet verder met elkaar kunnen en zou het onderwerp van de mediation kunnen zijn hoe ze zo goed mogelijk afscheid van elkaar kunnen nemen.

relatieherstel

Als betrokkenen er energie in willen steken om weer een werkbare verstandhouding op te bouwen, zoekt de mediator samen met hen naar de bouwstenen van een goede verstandhouding en maakt met hen een beeld van hoe goede samenwerking, collegialiteit, ouderschap (of welk thema dan ook) eruit ziet. Hoe concreter beiden een beeld hebben van welk gedrag wél werkt en hoe hun verstandhouding er idealiter uitziet, hoe groter de kans dat het hen ook lukt zonder de mediator dit gedrag en dit beeld vast te houden. In trajecten die deze kant op gaan, maken wij overigens altijd met beide betrokkenen een afspraak om na een aantal maanden samen te komen om te kijken of het gelukt is het positieve verhaal vast te houden en of er momenten waren dat het negatieve verhaal weer even opdook (wat natuurlijk niet gek is en in alle relaties wel eens gebeurt). Belangrijk is natuurlijk of beiden erin geslaagd zijn de invloed van dat negatieve verhaal in te perken en hoe ze dat hebben gedaan. Een goede relatie is niet een relatie waarin nooit spanningen zijn, maar een relatie waarin die spanningen niet zo groot worden dat ze niet meer beteugeld kunnen worden en waarin het positieve verhaal overeind blijft.

Afscheid

Hebben betrokkenen de energie en het geloof niet meer om samen te zoeken naar wat wél werkt, dan wordt binnen een organisatie vaak besloten om één van beiden (soms ook allebei) over te plaatsen en elders in de organisatie een nieuwe kans te geven. Soms ook is daar geen ruimte voor (de organisatie is te klein of het werk dat iemand uitvoert, te specialistisch) en dan wordt afscheid genomen. In privérelaties (levenspartners) betekent dat dat de relatie eindigt. Ook bij het op een goede manier afscheid van elkaar nemen, kan mediation een belangrijke rol spelen. In arbeidsrelaties hebben we het dan over ‘exit-mediation’, in partnerrelaties spreekt met van (echt)scheidingsbemiddeling.

In partnerrelaties is er overigens vaak een mix van beide situaties, als de partners samen kinderen hebben. Ze willen hun partnerrelatie beëindigen, maar hun ouderrelatie loopt door. Met andere woorden: wil je energie steken in het onderzoeken wat goed werkt in de verstandhouding als ouders (antwoord: ja) en wil je energie steken in wat wel werkt in de verstandhouding als partners (antwoord: nee). Uiteraard kunnen wij ook situaties begeleiden waarin het antwoord op beide vragen ‘ja’ is.

Spreekt onze aanpak je aan, neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op.